NGÂM CHÂN - LIỆU PHÁP CHĂM SÓC SỨC KHỎE

Liệu pháp ngâm chân nước nóng

          

          Theo thuyết kinh lạc của Đông y, lục phủ ngũ tạng đều có vùng tương ứng ở đôi chân. Vì vậy, việc ngâm rửa chân trong nước nóng (hoặc nước thuốc) kết hợp xoa bóp các ngón và lòng bàn chân có thể giúp phòng và chữa nhiều chứng bệnh (như di tinh, mất ngủ), thúc đẩy tuần hoàn máu, giải trừ mỏi mệt...

          Theo y học cổ truyền, ngón chân cái là đường đi ngang qua của 2 kinh can, tỳ, việc tác động vào đó giúp tăng sự thèm ăn, điều trị gan, tỳ sưng to. Việc tác động vào ngón chân thứ tư (thuộc kinh đởm) giúp phòng trị táo bón và đau hông sườn; vào ngón chân út (thuộc kinh bàng quang) giúp chữa chứng đái dầm ở trẻ; vào huyệt dũng tuyền (thuộc kinh thận) ở lòng bàn chân giúp điều trị thận hư, suy nhược... Hiện nay, các nhà chuyên môn còn cho rằng, đôi chân con người có vô số rễ thần kinh liên quan mật thiết với đại não và các cơ quan trên khắp cơ thể.

          Dùng nước nóng ngâm, rửa chân là tạo một kích thích lành tính, làm hưng phấn các rễ thần kinh, giúp tăng cường trí nhớ, đem lại cảm giác thoải mái, nhẹ nhàng cho chân và não. Cho nước sạch 50-60 độ C vào chậu gỗ hay sứ. Người bệnh ngồi thẳng, cởi bỏ giày tất, ngâm rửa chân trong 10-15 phút. Mỗi tối (trước khi đi ngủ) thực hiện một lần. Nếu ngâm nước thuốc, cần chọn phương thuốc thích hợp với tính chất của bệnh; nấu thuốc hoặc dùng nước nóng hòa tan thuốc thành dung dịch, sau đó đổ vào chậu, ngâm ngày 1-3 lần, mỗi lần 10-20 phút.

          Liệu pháp ngâm chân nước nóng thường được áp dụng trong các trường hợp sau:

          - Mất ngủ: Dùng nước nóng ngâm rửa chân 1 lần mỗi tối trước khi đi ngủ. Ngoài ra, cần đảm bảo chỗ ngủ yên tĩnh, thoáng mát. Khi ngủ, cần giữ tâm lý thư thái, không nghĩ ngợi lung tung.

          - Di tinh, xuất tinh sớm: Dùng nước nóng ngâm rửa chân 1 lần mỗi tối trước khi ngủ. Giữ tinh thần thư thái. Không xem phim hay sách báo khêu gợi tình dục.

          - Giải trừ mỏi mệt: Áp dụng sau khi lao động tay chân, luyện tập thân thể hay đi đường xa.

          - Đau gót và viêm khớp cổ chân: Dùng nước thuốc gồm thấu cốt thả, tầm cốt phong, lão hạc thảo mỗi thứ 30 g; hoàng cảo 20 g, độc hoạt 15 g, nhũ hương, mộc dược, huyết kiệt mỗi thứ 10 g, ngâm rửa chân lúc còn nóng, mỗi ngày 2 lần.

          - Chấn thương vùng chân: Nấu nước thuốc gồm tô mộc 30 g, tự nhiên đồng 20 g; đào nhân, huyết kiệt mỗi thứ 12 g; hồng hoa, thổ nguyên, nhũ hương, mộc dược mỗi thứ 10 g. Ngâm rửa chân lúc còn nóng.

          - Viêm tắc tĩnh mạch chân: Dùng thủy điệt, địa long mỗi thứ 30 g, quế chi 20 g; xuyên ngưu tất, cam thảo mỗi thứ 15 g; thổ nguyên, đào nhân, tô mộc, hồng hoa, huyết kiệt, nhũ hương, mộc dược, phụ tử mỗi thứ 10 g. Nấu lấy nước thuốc, đổ vào thau gỗ, ngâm rửa từ đầu gối trở xuống. Dùng khi nước thuốc còn nóng.

         - Ung nhọt vùng chân: Dùng kim ngân hoa, liên kiều, hạ khô thảo, địa đinh mỗi thứ 20 g; công anh 30 g, hoàng liên 12 g, thương truật 12 g, đơn bì 10 g; nấu nước ngâm rửa nơi bị bệnh.

          - Phù chân: Dùng ô mai 100 g nấu lấy nước, chờ nguội mới ngâm rửa chân, sau đó dùng khăn sạch lau khô. Mỗi ngày ngâm 1-3 lần. Thời gian đang điều trị và sau khi lành, bệnh nhân không được mang dép nhựa hay cao su, đảm bảo cho chân khô ráo, sạch sẽ.

          - Đau ngứa mắt: Dùng nước nóng ngâm rửa chân hay dùng cúc hoa 60 g nấu nước ngâm rửa chân, mỗi ngày 1-3 lần.

          - Cao huyết áp, chóng mặt, hoa mắt: Hạ khô thảo 30 g, câu đằng 20 g, tang diệp (lá dâu) 15 g, cúc hoa 20 g; nấu nước ngâm rửa chân mỗi ngày 1-2 lần, mỗi lần 15-20 phút.

          - Đau răng do nhiệt: Địa cốt bì 60 g, đơn bì 10 g, thạch cao 60 g, phòng phong 15 g, cúc hoa 30 g; nấu nước ngâm rửa chân mỗi ngày 2-3 lần, mỗi lần 10-15 phút. Kiêng dùng các thức ăn nhiều mỡ béo, cay, nóng; giảm bớt phần ăn.

         - Lạnh cóng vùng chân: Dùng nước nóng ngâm rửa chân mỗi tối trước khi ngủ. Có thể dùng nước thuốc gồm quế chi 15 g, phụ tử 10 g, gừng khô 15 g, ngâm rửa chân lúc nước còn nóng, mỗi ngày ngâm 2-3 lần, mỗi lần 10-15 phút.

          Lưu ý:

          - Khi ngâm rửa chân, cần theo dõi nhiệt độ của nước, không được để quá nóng hay quá lạnh nhằm tránh gây tổn thương chân.

         - Người cao tuổi, trẻ em hay người bệnh không tự chủ được hành vi cần có người khác giúp đỡ để tránh xảy ra tai nạn.

        - Khi dùng nước thuốc ngâm rửa chân, cần chọn các vị thích hợp, không dùng thuốc có tính kích thích mạnh và ăn mòn.

        - Không dùng liệu pháp ngâm rửa chân cho người bệnh sợ nước và bị chó cắn.

Lương y Bàng Cẩm, Sức Khỏe & Đời Sống

Nguồn:http://vnexpress.net/gl/suc-khoe/2004/01/3b9cf173/